Christian Vlokstra

Er springen eigenlijk twee dingen uit dan voor mij, afgelopen jaar. Als we het hebben over na pleiten, de podcast, de aflevering met Sjanneke de Krom. Ja, heel mooi. Over de zaak Genome. Ook omdat zij voor het eerst eigenlijk als advocaat in die zaak uitgebreid over die zaak heeft gesproken in de media.

Maar dat ook op een manier deed die bij mij in ieder geval veel indruk maakte. Ja, en daarnaast was hij natuurlijk afgelopen jaar in het theater geweest met napleiten. Dat was natuurlijk een hele nieuwe ervaring met elkaar. Wij deelden een kleedkamer, lieve luisteraars. Nou, wat daar al gebeurd is. Maar ook met het hele team wat hier werkt. Wat achter de schermen voor ons werkt. Of voor het napleiten werkt.

En daar heb ik ook altijd wel veel plezier in samen met jou. Dat vind ik leuk om te doen. Nou, dat kunnen wij wel goed, hè? Ja, joh. We zijn van alle markten. En wat we zien, dynamiek, zeg maar, in het echt. Op het podium, beste mensen. Nou, die is ongekend. Dan springen we de hoepels. Dan is Anneke er ook vaak niet bij. Dus dan kunnen we helemaal losgaan.

Maar als je erop staat, is het ook wel weer fijn. En dat is de strijd die je intern voert. Dat je enerzijds weet, het slaat nergens op. En anderzijds dat lijstje aan het halen bent bij de HEMA... om in te lijsten en op je gang te gaan. Nou ja, welkom wat je weet. Kijk, laten we wel wezen. Jij zegt net, het is het huisblad van de onderwereld. Het is toch prettig. Ik heb er jaren voor geschreven. Het is toch prettig als mensen je kennen.

Daar zit meteen eigenlijk ook de essentie van het strafrechtprobleem in deze zaak. Of in veel van dit soort zaken überhaupt. In principe is natuurlijk ieder mens vrij om een einde aan zijn leven te maken. Dat zelfbeschikkingsrecht, ja, dat heb je gewoon. Het is niet als jij een poging doet om jezelf van het leven te beroven dat je daarmee strafbaar bent. Dat je dan de gevangenis in gegooid kan worden. Maar hulp bij zelfdoding is een strafbaar feit. Waarom is dat eigenlijk zo?

Omdat de overheid heeft gezegd, dat is eigenlijk die euthanasiediscussie die al tientallen jaren woedt. Dat hulp en zelfdorring wel mag, maar dan wel op een hele zorgvuldige manier. Bij de wet omschreven hoe dat moet met betrokkenheid van artsen die dat goed gaan beoordelen. Dan is al het criterium, maar dat kan Tobias veel beter uitleggen dan ik. Is er sprake van ontdraaglijk lijden, ja of nee?

Ja, is dat zo erg? Ja, dat je daar mensen over informeert misschien ook nog niet. In zijn algemeenheid. Nee, informeren in zijn algemeenheid is niet strafbakken. Maar het gaat natuurlijk om op het moment dat jij behulpzaam gaat zijn... bij het ten uitverleggen van die wens. Terwijl het dus enerzijds niet wordt voldaan. Althans, niet formeel aan dat criterium van uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Maar ook de procedure. Want dat vergeten mensen ook weleens. Het gaat niet alleen maar om van...

ben jij aan het uitzichtloos en ontdraaglijk leiden... maar ook op het moment dat wordt gezegd ja... en jij komt in aanmerking voor euthanasie... dan wordt dat proces van euthanasie natuurlijk ook zorgvuldig... en professioneel begeleid door artsen. En dat ontbreekt daarmee natuurlijk ook. Kijk, ik heb ook niks tegen zelfbeschikking, in het negendeel. Maar ik vind wel vanuit mijn positie als burger... op het moment dat jij betrokken gaat raken bij het hulpbieden aan zelfdoding... dan moet je wel voldoen naar zorgvuldigheidsnormen die in de wet staan...

Want sowieso natuurlijk de thematiek en het onderwerp... is natuurlijk al heel boeiend en ook wel complex. Maar dat zeg maar in de vorm van een criminele organisatie... die wij natuurlijk normaal gesproken zien, Wout. In de drugs, liquidaties. In de drugs, liquidaties, in afpersingen of wat dan ook. Of wet wapens en munitie, maar niet gericht op zoiets. Dus jij hebt deze man op kantoor. Hij is al een keer gehoord door de politie. Je weet wat de verdenking is. Je krijgt op een gegeven moment een dossier...

Bij de rechtercommissaris, voor de duidelijkheid... dat betekent dat er een soort van regiefase gaat starten. Dus die zagen ze niet op zitting geweest. Er zitten natuurlijk geen mensen in voorlopige hechtenissues. We hebben geen pro forma-zittingen, regiezittingen. Maar ze zeggen, we hebben hier een conceptenlastenlegging. We hebben hier een dossier.

Jouw cliënt zegt, ik heb het middel niet verstrekt. Kun jij iets vertellen over hoe jouw cliënt er überhaupt in stond? Want kijk, het gaat natuurlijk juridisch ook. Je hebt het moment van informeren. Je kunt mensen informeren, dat mag, dat is niet strafbaar. Maar op het moment dat je hulp gaat bieden... door middel van bijvoorbeeld het verstrekken van een middel... dan ga je wellicht een juridische grens over. Hoe stond jouw cliënt daarin?

Dat is wel lekker aan zo'n zaak. Als je een verdachte hebt, een cliënt. Een intelligente man waarschijnlijk. Die heel duidelijk voor ogen hebben. Waarom hebben we dit gedaan? En als je dan als advocaat, ik kan me voorstellen dat Tobias het ook doet. Je hoort het verhaal van je cliënt aan. Je leest het dossier. Je weet zelf wat de juridische kaders zijn. Van waar kan dat misschien misgaan?

Het kan juist ook heel ontspannen zijn. In zekere zin dat je weet, mijn cliënt heeft een verhaal... wat gewoon zo goed is. Wat staat. En waarvan ik als advocaat ook heel goed op kan pleiten... dat dat niet strafbaar is. Was dat zo? Of ik er zelf heel ontspannen zat, Chris. Dat komt in de jaren, Thomas. Chris, bedankt achterover. Linden, kom wel goed.

Heel indrukwekkend. Ja, en ik zag in het vonnis dat de voorzitter in deze zaak... dat is een hele bekende voorzitter uit de rechtbank Oost... Oost-Nederland, ja. Dus Gelderland, locatie Arnhem. Ook iemand van hogere leeftijd, waarvan je ook weet, denk ik... Hoe is hij er ook mee bezig?

En wij hebben het oogmerk om binnen die organisatie misdrijven te plegen. Bijvoorbeeld drugshandel. En wij maken daar afspraken over. We hebben daar gesprekken over. We hebben contacten met derden. We gaan naar Zuid-Amerika. Gaan we eventjes het spul uitzoeken. Maar er gebeurt nog helemaal niks. Voorbereidingshandelingen. Ja, maar dan zijn we nog steeds een klimaorganisatie. Als het opwarmingstier dat allemaal in kaart zou krijgen... dan zijn we nog steeds een organisatie gericht met het oogmerk drugshandel. Ook al heeft dat feit überhaupt niet plaatsgevonden.

Wat hier eigenlijk ook zo is. Alleen, zij koppelen daar nog iets anders aan. Deze advocaten, deze slimme advocaten onder aanvoering of mede, Tobias. Zij zeggen, kijk, dat misdrijf kan eigenlijk alleen maar voltooid worden. Dus die drugshandel, afhankelijk van de wil van derden. Dus niet van ons, maar van degene die dat middel X neemt. Want anders is er überhaupt geen misdrijf. Dat is op zich technisch-juridisch heel creatief bedacht.

Maar het misdrijf zelf hoeft niet te hebben plaatsgevonden. En daar stuit eigenlijk dan alles op af. Maar ik vind het wel heel creatief bedacht. En wat ik wel een terecht punt vind... Kijk, op het moment dat jij een misdrijf hebt waar maar drie jaar op staat... en je hebt een klimorganisatie waar maar zes jaar op staat... dan plus je inderdaad, terwijl het misdrijf niet heeft plaatsgevonden... plus je eigenlijk de strafbedreiging op met de klimorganisatie. Maar wordt het dan automatisch negen?

Nee, het wordt niet negen, maar het komt er eigenlijk op neer... dat de strafbedreiging opeens hoger wordt... op het moment dat je dat in een organisatie doet... met een oogmerk gericht op een misdrijf... wat minder strafbedreiging heeft, wat niet eens heeft plaatsgevonden. Dus dat punt snap ik wel. Maar goed, in het kader van strafmaat kun je dat ook oplossen als rechtbank. Dit zijn die momenten dat ik als journalist... altijd een beetje als een eend naar onweer zit te kijken. Als er een gesprek deze kant uit gaat. Dan moet ik echt heel goed opletten. Laten we gewoon lekker naar de straf gaan... en naar de uitspraken in jouw zaak anders.

en je gaat dan vervolgens niet in een hoger beroep... dan ben ik daar als advocaat van mijn cliënten heel blij mee. Maar begrijpen doe ik het niet. Ja, maar je kan er ook iets anders naar kijken, Tobias, vind ik. Want ik vind ook dat je als openbaar ministerie elke keer weer... als je die eerste vervolgsbeslissing neemt... en dan komt er vervolg met de rechtbank en dan komt er een bepaalde uitspraak... dat je ook daarna weer als openbaar ministerie weer moet gaan kijken... is een hoog beroep opportun? Juridisch, maar ook anderszins. Ja.

En als je dan een andere afweging maakt... Kijk, ik snap wat je zegt, ik snap helemaal wat je zegt. Maar andersom denk ik ook, het is ook gewoon weer magistratelijk. Dat je een nieuwe beoordeling maakt en weer opnieuw besluit... van ga ik dat doen, ja of nee?