Menu
Sign In Search Podcasts Charts People & Topics Add Podcast API Pricing
Podcast Image

De Universiteit van Nederland Podcast

780. Waarom schermtijd niet altijd slecht is

26 Nov 2025

10 min duration
2146 words
1 speakers
26 Nov 2025
Description

HEY U! Is mijn gemiddelde schermtijd van 5+ uur erg? Klopt het dat ik mijn telefoon beter niet kan gebruiken vlak voor het slapengaan? En heeft Gen-Z nou écht een aandachtsprobleem? Stefan van der Stigchel (Universiteit Utrecht) onderzoekt aandacht en beantwoordt in deze aflevering jullie 5 vragen over scherm- en telefoongebruik. 00:26 Is op je telefoon kijken voor het slapen gaan slecht? 02:26 Kan Gen Z zich minder goed concentreren dan millenials? 04:26 Is tv kijken beter dan social media? 05:45 Is schermtijd altijd slecht? 07:28 Kan je chagrijnig worden van je telefoon? Zat jouw vraag er nou niet tussen? Geen zorgen! Op de socials van Universiteit van Nederland beantwoordt Stefan nog meer kijkersvragen. En als je nog een extra vraag hebt kun je die stellen in de comments ⬇️ Wil je ons iets vragen? Of heb je een opmerking? Dat kan via dit formulier: https://forms.gle/5YTUR72pTwzXRAFk6See omnystudio.com/listener for privacy information.

Audio
Featured in this Episode
Transcription

Full Episode

0.031 - 28.381 Stefan van der Stigchel

Je kunt niet op deze video kijken en tegelijkertijd appjes checken. Dan ben je gewoon aan het missen wat ik tegen je zeg. Hey you, dit zijn jouw vijf vragen over... Social media en aandacht. Mijn naam is Stefan Stichel en ik doe onderzoek naar alles wat met aandacht en geheugen te maken heeft bij de Universiteit van Utrecht. En ik beantwoord vandaag jullie vijf vragen. Vijf. Ed Marijnepijn vraagt... Welk effect heeft het gebruik van social media vlak voor het slapen op het functioneren concentratie de volgende dag?

0

28.381 - 48.715 Stefan van der Stigchel

En er staat achter, dit is een vraag van Roxy, 14 jaar, die het er niet mee eens is dat haar telefoon om 9 uur uit moet. Dit zal wel eens een gesprek kunnen zijn tussen een dochter en een moeder. Ik snap de vraag. Oké Roxy, ik ben het er eigenlijk wel mee eens dat het uit moet om 9 uur. En laat me je dat uitleggen. Die social media apps zijn erop gemaakt om je aandacht zo hoog mogelijk te krijgen. Je alertheid, je arousal.

0

48.715 - 64.763 Stefan van der Stigchel

En dan is het verschil tussen waar je bent qua alertheid en waar je naartoe moet om te gaan slapen is best wel groot. We weten ook uit studies dat hoe lang het duurt voordat je in slaap valt, dat dat onder andere verklaard wordt door het moment waarop er nog sociale media gebruikt worden.

0

64.763 - 94.75 Stefan van der Stigchel

Dus dat betekent dat bijvoorbeeld een boek lezen wel kan, want daar word je niet zo opgewonden, aroused van. Dan val je langzaam een beetje rustig in slaap en word je ontspannen. Als je dat vergelijkt met die apps, die apps zorgen ervoor dat je de hele tijd weer aangaat en de aandacht getrokken wordt. En je wordt veel te alert en dan val je moeilijker in slaap. Wat zijn de gevolgen daarvan? De mate waarin je slaapt en de kwaliteit van je slaap is een enorme voorspeller voor de mate waarin je de dag daarna kunt concentreren. Je drempel voor afleiding ligt lager als je vermoeid bent.

0

94.75 - 115.675 Stefan van der Stigchel

Dan word je dus eerder afgeleid en dan word je nog vermoeider, want je kunt je niet op je werk concentreren. Dus goede slaap is een cruciale voorwaarde voor concentratie. En we weten dat goede slaap afhankelijk is van hoe laat jij nog met sociale media bezig bent. Dus sorry Roxy, ik denk dat je moeder of vader of wie dan ook die vraag gesteld heeft, of misschien heb je hem zelf wel gesteld, best wel een goed punt heeft.

115.895 - 143.182 Stefan van der Stigchel

En je hoort natuurlijk ook best wel vaak dat blauw licht van je telefoons nog een effect heeft daarop. Klopt dat nou? Ja, er wordt veel gezegd over dat blauwe licht die je mobiele telefoon zou uitstralen. En het blauwe licht wat je mobiele telefoon uitstraalt is heel beperkt. Dus het heeft maar heel beperkt invloed op je slaap. Gewoon een nachtlampje geeft al veel meer blauw licht. Dus blauw licht, de bijdrage aan slecht slapen in slaapvallen, klopt. Maar de ergste effecten komen door de apps op je mobiele telefoon en niet zozeer door het blauwe licht.

144.835 - 164.63 Stefan van der Stigchel

Martijn, kunnen Gen Z en Gen Alpha zich minder goed concentreren... dan de generaties ervoor? En zo ja, kan dat komen door social media? Goeie vraag, Martijn. Het antwoord is ingewikkeld. Ik weet het niet. We weten het niet. Het is onwijs moeilijk om te meten hoe lang iemand zich kan concentreren...

164.63 - 183.26 Stefan van der Stigchel

Laat staan een generatie. Dan zouden we een dataset moeten hebben van 20 jaar geleden of 30 jaar geleden... waarin de concentratie gemeten wordt. En dat te vergelijken met nu. Ten eerste, die dataset is er niet. We kunnen niet terug in de tijd door dat te meten. Dus dat maakt het ingewikkeld. Er staat ook op Wikipedia dat wij nu ons minder goed zouden kunnen concentreren dan een goudvis.

183.26 - 205.906 Stefan van der Stigchel

Alsof generaties vroeger zich wel goed konden concentreren. Concentratie is inherent moeilijk. Het betekent namelijk dat je aandacht moet geven, onafgebroken, zonder dat je wordt afgeleid door dingen van buiten en dingen van binnen, gedachtes. En de concentratiespanne is ook heel ingewikkeld. Want wat is nou precies de concentratiespanne? Heel veel jongeren zeggen tegen mij, ik kan me niet goed concentreren. Maar ze kunnen wel uren gamen.

Comments

There are no comments yet.

Please log in to write the first comment.